Koalicja Dbamy o wodę, która dba o zasoby wodne Żywiecczyzny, przygotowała w tym roku raport dotyczący świadomości mieszkańców na temat ekstremalnych zjawisk pogodowych, a także retencji wody, która pomaga sobie radzić z ich skutkami. Przygotowaliśmy poradnik jak w prosty sposób postępować z wodą w sposób korzystny dla siebie i środowiska.
Odpowiedź na te wyzwania jest prosta – retencja! Zatrzymując wodę opadową jesteśmy w stanie przeciwdziałać powodziom, a także niwelować skutki długotrwałej suszy i braku opadów. I wbrew pozorom nie chodzi tylko o potężne, infrastrukturalne inwestycje hydrologiczne i budowę nowych zbiorników – ogromne znacznie mają także nasze indywidualne, codzienne decyzje, niezależnie od tego, czy dysponujemy ogrodem, balkonem, czy po prostu mamy świadomość, jak ważne jest zatrzymanie wody przed zbyt szybkim spływem do rzek. Zawsze jest coś, co możemy zrobić!
Jednym z najpowszechniej stosowanych sposobów na retencję wody są przydomowe zbiorniki na deszczówkę – świadomość tego rozwiązania znacząco zwiększyły rządowe i samorządowe programy dofinansowania zakupu pojemników na deszczówkę do ogrodów i gospodarstw rolnych. Dla wielu domostw korzyść finansowa zbiorników na deszczówkę jest potrójna, ponieważ z jednej strony można dostać pieniądze na zakup zbiornika, z drugiej zyskujemy wówczas darmową wodę do podlewania ogródka w sezonie, a w niektórych przypadkach dodatkowo możemy w ten sposób ograniczyć konieczność płacenia za wodę deszczową odprowadzaną do kanalizacji. Zbiorniki to rozwiązanie nie tylko dla właścicieli domów, ale także dla posiadaczy mieszkań – może je ustawić wspólnota mieszkaniowa lub indywidualni właściciele lokali mogą korzystać z tej opcji na własnych balkonach, oczywiście w rozsądnym zakresie, ponieważ pojemniki z wodą są bardzo ciężkie!
Innym sposobem retencji wody jest ograniczenie metrażu powierzchni nieprzepuszczalnych, takich jak beton, asfalt czy kostka brukowa w obrębie swoich nieruchomości, ponieważ woda nie może być przez nie zatrzymana i w około 70% natychmiast po opadach spływa do rzek. Aby temu zapobiec powinno się pozostawiać możliwie dużo obszarów zielonych, a tam gdzie potrzebne jest utwardzone podłoże warto rozważyć kostkę ażurową lub kamień ozdobny.
Rośliny roślinom nierówne – jeśli chcemy by nasz ogród magazynował maksymalnie dużo wody powinniśmy podjąć odpowiednie kroki w tym zakresie. Pierwszym i najprostszym z nich będzie ograniczenie koszenia trawnika. Krótko skoszona trawa magazynuje aż 17 razy mniej wody niż łąka kwietna lub drzewa i krzewy. Dla wielu osób długa trawa wygląda nieestetycznie, ale wystarczy dosiać do niej nasiona łąki kwietnej, by zyskać ładną, kolorową ozdobę w ogrodzie, która wygląda estetycznie. Jest to też doskonałe rozwiązanie dla wspólnot mieszkaniowych, ponieważ łąki kwietne składają się zazwyczaj z roślin kwitnących partiami przez cały sezon, które dodatkowo są odporne na niedobory wody – dzięki temu można znacząco ograniczyć koszenie i podlewanie trawników, które będą wyglądać pięknie, a dodatkowo będą stanowić raj dla zapylaczy. Warto przy tej okazji zdać sobie sprawę, że tego typu rozwiązania nie funkcjonują na zasadzie wszystko albo nic – warto wdrażać je choćby w ograniczonym zakresie, np. w mniej reprezentacyjnych czy słabo uczęszczanych częściach działek. Większe znaczenie ma w wypadku łąk kwietnych, zadrzewień i krzewów ozdobnych ogólne zwiększenie ich powierzchni w miastach niż obsadzenie nimi całej naszej działki, stąd warto namawiać na to rozwiązanie sąsiadów i znajomych. Łąkę kwietną może posiać naprawdę każdy – doniczka z mieszanką nasion zmieści się nawet na małym balkonie, balustradzie czy parapecie!
Interesującymi alternatywami dla łąk kwiatowych oraz nasadzeń większych roślin, które wymagają większych powierzchni i przygotowań są oczka wodne oraz ogrody deszczowe – w obu wypadkach są to odpowiednio przygotowane niecki o różnej powierzchni i głębokości, wraz ze specjalnie wybranymi roślinami, które rosną w wodzie lub dobrze sobie radzą z okresowym zalewaniem. Oczka wodne wymagają więcej pracy by dbać o ich piękny wygląd oraz utrzymywać je w dobrej kondycji, jednak ogrody deszczowe po założeniu są niemal bezobsługowe, a oba rozwiązania potrafią być niezwykle dekoracyjne i wprowadzają do ogrodu zaskakujący, nietypowy element, a jednocześnie zatrzymują bardzo duży procent opadów.
Mała retencja jest bardzo istotna, zwłaszcza w miastach i na obszarach o gęstej zabudowie. Każdy z nas może przyczynić się do poprawy stosunków wodnych w swojej okolicy i minimalizowania szkód związanych z gwałtownymi zjawiskami pogodowymi, które zdarzają się u nas w ostatnich latach. Jak widać nie wymaga to wcale ogromnych nakładów, czasem wystarczy po prostu zwiększenie świadomości i niewielkie zmiany codziennych nawyków, które dają w sumie duże zmiany na lepsze.